از نظر اسلام هدف از ازدواج چه باید باشد؟
ازدواج از ضروریات زندگی انسان به شمار می آید و هدف ها و نیازهای
زیادی را تأمین می کند از جمله مهمترین هدف های ازدواج از نظر اسلام می
توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. نیل به آرامش و سکون : مهمترین نیازی
که با ازدواج تأمین می شود نیاز به آرامش و امنیت است . خداوند در بیان
فلسفه ازدواج در سوره روم آیه 21 می فرماید: یکی از آیات الهی این است که
برای شما از جنس خودتان همسری را آفرید تا با او انس بگیرید و آرامش پیدا
نمائید و در بین شما دوستی و مهربانی قرار داد و در این امر برای افرادی که
اهل تفکر باشند آیات و نشانه هایی وجود دارد. بنابراین قرار دادن همسر
برای هر فرد موجب آرامش و امنیت خاطر است و ایجاد محبت و الفت بین زن و مرد
در زندگی خانوادگی نیز از نشانه های حکمت و رحمت پروردگار است و علی
الاصول محیط خانه وسیله آرامش روحی زن و مرد قرار داده شده است .
2.
تأمین نیازها جنسی; انسان دارای مجموعه ای از نیازها و غرایز است که عدم
ارضا و یا نقص در ارضای هر کدام از این غرایز ایجاد تزلزل در شخصیت او را
موجب می گردد. یکی از نیرومندترین غرایز انسان غریزه جنسی است که بر اثر
ازدواج تأمین این نیاز در مسیر طبیعی و سالم قرار می گیرد و زن و مرد را از
انحراف و گناه مصون می دارد. بنابراین تنها وسیله طبیعی و مشروع ارضای این
غریزه ازدواج و تشکیل خانواده است . و به همین علت رسول اکرم (ص ) فرمود:
هر کس ازدواج کند نصف دینش را حفظ کرده . با تأمین این نیاز جنسی تنها از
بعد مادی و جسمانی مطرح نیست بلکه فرد از لحاظ روانی , ذهنی و اخلاقی نیز
به آرامش می رسد. بنابراین فرد پس از ازدواج می تواند این غریزه مهم حیاتی
را به شیوه ای مطلوب و معقول و اجتماع پسند ارضا کند.
3. تولید مثل و
بقاء نسل ; مسأله تولید و بقای نسل انسان نیز از اهداف اساسی ازدواج است که
مورد توجه دین اسلام قرار دارد. تربیت انسانهای ارزشمند از ثمرات بزرگ
ازدواج است . وجود فرزندان باعث گرمی , پویایی و صفای کانون خانوادگی و
انگیزه ای برای دوام زندگی و احتمالا تخفیف درگیری های زن و شوهر است بطور
کلی از دیدگاه اسلام وجود فرزند صالح برای پدر و مادر یک عمل نیک محسوب می
شود که در سعادت دنیا و آخرت آنان موئثر خواهد بود رسول اکرم اسلام (ص )
نیز می فرمایند: تزویج کنید تا صاحب فرزند شوید و بر شمار شما افزوده شود
زیرا من در قیامت با امتهای دیگر به وسیله کثرت شما مباهات می کنم .)) در
حقیقت زوج ها هستند که رشته ی پیوند بین اعضای یک نسل را از طریق فرزندان
خود بوجود می آورد.
4. تکمیل و تکامل ; هیچ انسانی به تنهایی کامل نیست به همین جهت پیوسته در
جهت جبران نقص و کمبود خویش تلاش می کند. دختران و پسران جوان پس از دوران
بلوغ و جوانی ضمن آن که در صدد رسیدن به استقلال فکری هستند برای جبران
نواقص خود و تأمین نیازهای بی شمار خویش به سوی ازدواج سوق داده می شوند و
با گزینش همسری شایسته موجبات رشد و تکامل خویش را فراهم می کنند. هنگامی
که فرد در کانون یک زندگی مشترک قرار می گیرد در سایه انس و الفت و محبت و
روابط نزدیک و صمیمانه , بیشتر احساس مسوئولیت می کند, استقلال می یابد.
زندگی خویش را هدفدار می کند و از ثمرات کسب و کار و تلاش خود در واحد
خانواده ی نو بنیاد خویش بهره می گیرد. شهید مطهری در این باره می فرماید:
«تشکیل خانواده یعنی یک نوع علاقه مند شدن به سرنوشت دیگران ازدواج اولین
مرحله ی خروج از خود طبیعی و توسعه پیدا کردن شخصیت انسان است ... پختگی ای
که در پرتو ازدواج و تشکیل خانواده ایجاد می شود در هیچ جای دیگر نمی توان
به آن رسید و آن را فقط در ازدواج و تشکیل خانواده باید بدست آورد».
اما در مورد شکل ازدواج و نحوه زندگی در ابتدا کلامى از این دو معصوم که
الگوى تمام همسران و زوجهاى جوان باید باشد و هست برایتان نقل مىکنیم:
حضرت على(ع) مىفرماید: «هیچگاه فاطمه از من نرنجید و او نیز هرگز مرا
نرنجاند و او را به هیچ کارى مجبور نکردم و او نیز مرا آزرده نساخت. در هیچ
امرى، قدمى برخلاف میل باطنى من برنداشت و هرگاه که به رخسارش نظاره
مىکردم، تمام غصههایم برطرف مىشد و دردهایم را فراموش مىکردم» و در
جایى دیگر مىفرماید: «به خدا قسم! هرگز کارى نکردم که فاطمه خشمگین شود و
او نیز هیچگاه مرا خشمگین نکرد»، (بحارالانوار، ج 43، ص 60 و 123).
حضرت
فاطمه(س) در ابتداى وصیت خود به امیرالمؤمنین(ع) فرمود: «یا ابن عم، ما
عهدتنى کاذبة ولاخائنة، ولاخالفتک منذ عاشرتنى؛ اى پسرعمو! هیچگاه مرا
دروغگو و خیانتکار ندیدى و از آن زمان که با من زندگى کردى، با تو مخالفت
نکردهام».
امیرالمؤمنین(ع) در پاسخ فرمود: «معاذاللّه، انت اعلم
باللّه وابّر واتقى واکرم واشد خوفا من اللّه من أن او بخک مخالفتى...؛
پناه به خدا، تو عالمتر به خدا و نیکوکارتر و پرهیزکارتر و گرامىتر و
ترسانتر از خدایى، از این که من تو را به نافرمانى از خود سرزنش کنم»، (بحارالانوار، ج 43، ص 191).
هر چند کسى نمىتواند همچون آن دو بزرگوار بشود ولى مىتوان زندگى و نحوه
روابط زن و شوهر و روش همسردارى را براساس تعلیمات و راهنمایىهاى آن
بزرگواران شکل داد و آنان را به عنوان الگوى عملى خویش قرار دهد. در این
راستا ابتدا باید شناخت نسبتا کاملى از شخصیت و روش زندگى و همسردارى آن دو
بزرگوار به دست آوریم که در این زمینه ر.ک:
- جلوههاى رفتارى حضرت زهرا(ص)، عذرا انصارى، دفتر تبلیغات اسلامى قم
- همسران برتر، دکتر غلامعلى افروز
